سرای کاظمی

 خانه موزه تهران

اگر دلتان برای معماری و خانه‌های قدیمی ایرانی پر می‌کشد، اگر دلتنگ تهران قدیم هستید، فقط کافی است سری به محله محله امامزاده یحیی واقع در منطقه 12 بزنید.
بنای سرای کاظمی متعلق به سید کاظم، وزیر دواب ناصری بوده است. وزیر دواب مستوفی (حسابرسی) بوده است که به جمع و خرج و اسقاط و عمل و غیرهٔ شترخانه و قاطرخانه رسیدگی  می‎کرده است. سید کاظم فرزند هدایت‎الله تفرشی و متولد 1266 قمری بوده است که در سال 1308 دار فانی را وداع می‎گوید. او در زمان محمد شاه وارد خدما ت دولتی می‎شود. اعتماد‎السطنه می‎نویسد: "او مستوفی اصطبل مبارکه (ناطرالدین شاه) بود. " و این مقام را در 1283 قمری که ناصرالدین شاه عازم سفر خراسان بود به خاطر تجربه ی به امور اسطبل سلطنتی دریافت نمود و آن را تا پایان حیاتش بر عهده داشت.
از سیدکاظم علاوه بر این خانه (سرای کاظمی) مدرسه و مسجد کاظمی در خیابان ری به جا مانده است. موقعیت محلی آن در محله چاله میدان قدیم در همسایگی غربی امامزاده یحیی است. از نعمات آب های همیشه سرای کاظمی (خانه کاظمی) در مرکز چندین پلاک همجوار خود به صورت نگین مرکزی قرار داشته است. به علت مجاورت این بنا با امامزاده یحیی هم همیشه حال و هوای مذهبی داشته است.



محله‌ی قدیمی امامزاده یحیی از معماری ایرانی زیبایی بهره مند است که امروزه بیشترشان تخریب شده و ساکنین اصیل این منطقه دیگر آنجا نیستند و به جای آنها مردمی با فرهنگ‌های متفاوت ساکن آنجا هستند.
در بین همه‌ی خانه‌های قدیمی محله‌ی امامزاده یحیی تعداد معدودی بازسازی شده و به موزه تبدیل شده است.سرای کاظمی یکی از این معدود خانه‌هاست؛ که مرمت آن از سال 86 آغاز شد.
بنای خانه کاظمی دارای ویژگی های خانه های سنتی ایران شامل: بیرونی، اندرونی، آب انبار، مطبخ، اصطبل و سایر ملحقات بوده است و متناسب با شان صاحب خانه، نوع روابط و جایگاه اجتماعی ایشان ساخته شده‎است. بخش شاه‎نشین این خانه دارای ارسی‎های بسیار زیبا است.



در نمای این ساختمان، مانند بسیاری از ساختمان‌های قدیمی، آجر، اندود گچ و پنجره‌های چوبی با شیشه‌های رنگی دارای طرح و نقش بسیار زیبا بکار رفته است.
بادگیرها و تزیینات بیرونی و نمای زیبای آجری و پنجره‌های ارسی از ویژگی‌های منحصر به فرد معماری این ساختمان است. این ساختمان یک مجموعه‌ی کامل بوده است که فقط همین ساختمان از آن به جا مانده است.



همچنین قسمت اصلی بنا پنج متر بالاتر از سطح حیاط است.
زیرزمین سرای کاظمی امروزه تبدیل به تماشاخانه‌ای شده که در آن مجسمه‌هایی از مردم قدیم تهران با مشاغل مختلف و آداب و رسوم ایرانی  وجود دارد که شهری کوچک در زیرزمین تشکیل داده‌اند.
حیاط بیرونی در سمت جنوب و اندرونی در سمت شمال واقع شده‎است. خانه فعلی بخش بزرگی از یک مجموعه بوده که اکنون جدا شنده‎اند ولی این باقی‎مانده نیز خانه کاملی است. این عمارت پس از مرمت توسط شهرداری منطقه 12 به خانه موزه تهران قدیم تبدیل شده است که شامل نگارخانه، موزه مردم شناسی، تالار مشاهیر، تماشاخانه و کتابخانه تخصصی تهران شناسی است.
آدرس سرای کاظمی
خیابان 15 خرداد شرقی، کوچه امامزاده یحیی، کوچه ابوالقاسم، پلاک 66